Новости

 

Хакасия искусствозының саблығ деятельi, режиссёр Саяна Ултургашева хынған кӧрiгҷiлерiне истiг спектакль сыйлап пирдi – драматург Александр Вампилов­тың пьесазынҷа тимнелген «Тун оолғым» ойынны. Ағаа полысчылары Анна Аёши­на,  Нина Рябова, хоосчы-пос­тановщик Мария Чаптыкова, чарытхыҷа хоосчы Сергей Гае­вой, хореограф Анат Быдышев хабасханнар, кӧг­лернең Владимир Конгаров чазаан. Пьесаны хакас тiлiне режиссёр Саяна Сапиновна позы тiлбестеен.  

 

Амғы туста кiзiлер хайди-да алынҷа тудынчалар, полғаны ла позының сидiк­ciнiзiн чалғызан пӧгерге кӱс­тенче. Iди кiзiлернiң аразын­дағы чылығ хайызығлар чiтче. Че Вампиловтың пьесазында прай ол ниме пар. Драматург Александр Вампилов «Тун оолғым» пьесаны 1967 чылда пас салған. Аның тоғызы пӱӱнгi кӱнде дее кирексiнiснең тузаланча. Аны хоостыра фильм суурылған, спектакльларны хазнаның театрларында чон алнына сығарчалар. Режиссёр Саяна Сапиновнаның кӱстенiзiнең хакас кӧрiгҷiлер дее чапсых ойынны пос хараанаң кӧрiп алдылар.

 

Пу ойында артисттер матырларының омаларын пазох ла уғаа киртiстiг чайапчалар. Полтазы хоостыра iкi чиит оол Владимирнең Семён улуғ нимес городсар хыстап килчелер, че орай иирде олар халғанҷы электричкаа орайлат салчалар. Хонҷаң орын тiлеп, нанҷылар Сарафанов­тар сӧбiрезiнiң чуртында пол парчалар. Анда Андрей Григорьевич Вася оолғынаң паза Нина хызынаң чуртапча. Тура ээзi таныс нимес оолларны хараазын тасхар сӱрiбiспезiн тiп, Володя позын Андрей Сарафановтың сурас палазы тiп аданыбысча. Оолның пiди чойланып хылынғаны прай матырларның чуртазын алыстырыбысча. «Тун оолғы» парын ис салып, ирен сағызынаң позының чиит тузынзар парыбысча. Я, полған аның арығ хынызы – Галина. Олар 21 чыл мының алнында филармонияда танызып алғаннар. Ол Сарафановтың иң часкалығ, чарых тузы полған. Чиит Андрей Григорьевичтi артист Николай Бельтереков ойнапча, Галинаны – Карина Ултургашева.

 

Сӧбiре пазы Андрей Григорьевичтi Хакасияның саб­лығ артизi Арлекин Толмачёв матлама ойнапча. Ол чуртазында часказы чох музыкант полча. Аны ӱреен кiзiлернi тӱгенҷi чолына ӱдезерге ле хығырчалар. Че паба кiзi палаларына филармонияда улуғласнаң тузаланчатхан музыкант полча тiп чоохтапча. Палалары ағаа киртiнеечiк полчалар, итсе, сынны чахсы пiлчелер. Андрей Сарафанов позын пӧзiк устығ композиторға санапча, че позы илееде тус аразына пiр ле чаҷында кӧг пас салған. Аның кӧӧн кiзi дее испеен. Арлекин Толмачёв матырының омазын нымзах чӱректiг, киртiнҷек кiзi тiп чайапча. Володя тун оолғы полча тiп алаахтыртыбысса даа, ирен ағаа тарынминча. «Сiрер прайзы минiң палаларым полчазар – анзы ӧӧнi», – тiп, хуҷахтапча ол палаларын. 

 

Артист Анат Быдышев чил сағыстығ Семённы килiстiре ойнапча. Чиит оолның иң хынығ тузы парча нооза, хыс­тап ла чӧрерi килче. Холында магнитофон хаап чӧрче. Хойралып, плесет тее салыбысча. Че ойын тоозылчатханда, ол позының ниик сағызы ӱчӱн ыстан даа чох халча. «Мағаа ыстан пирiңер!» – хысхырып, залдағы кӧрiгҷiлернi хатхыртхан Семён.  

 

Сарафановтың палаларын Нинаны паза Васяҷахты артисттер Алина Гетманованаң Виктор Сагалаков ойнапчалар. Нина лётчикке ӱгренчеткен Михаилге (артист Валентин Ульчугачев) кӧӧленiбiзiп, аннаң хада Сахалинзер кӧзерге тимненче. Ыыңнап ла чӧрчеткен 17 частығ Васяҷах чарғы хачызы Натальяа (артист Александра Тахтобина) прай чӱреенең хыныбысча, че анзы ағаа нандырбинча. Аннаңар Сарафановтың сӧбiрезiнде пiлiзiс чоғыл. Позын тун оолғы аданған Володя ла таңдағы чарых чуртасха хайдағ-да пик iзенiс пирче.

 

Володя позы пабазы чох ӧскен, аннаңар Андрей Григорьевич аны чылығ удурлаанда, чиит оол чойына позы даа киртiн парған. Ол пiр хараа­ға ла сӧбiре пазының хынған оолғы пол парған. «Туңмалары» даа ағаа паар­сап пастааннар. Володяның омазын артист Александр Асочаков чахсы толдырча.

 

Наа ойында сцена декорацияларнаң тыхталбаан. Ортызында стол паза алты одырчых турған. Столда Нина чертёжтар сиипчеткен, аныңох кистiнде одырып, Андрей Григорьевичнең хада Володя сӧбiренiң сомнар альбомын кӧргеннер. Олох стол ибiре чыылызып, лётчик Михаилнiң килгенiн таныхтааннар. Одырчыхтар, тiзең, пiрееде диванға айлан пар тур­ҷаңнар. Театрның балконнары ойын матырларының истiг квартиралары полғаннар. Сарафановтың «балконында» чуулған кӧгенектер iлiнгеннер. Пасха сариндағы балкон чарғы хачызы Натальяның чурты полған.

 

Пу ойын соонаң кӧрiгҷi тирең са­ғысха тӱскен полар. Пӱӱнгi кӱнде андағ кирек поларҷых ни? Таныс нимес кiзiнi хараазын хонарға пiреезi чуртынзар позыдарҷых ни? Амғы даа туста андағ киректер тоғасча полар. Тустар алысса даа, кiзi кiзӧк полып халча нооза.

 

«Тун оолғым» ойында пабаның паза палаларның хайызығлары чахсы кӧзiдiлче. Спектакль пiр тыныста ирт парған. Аны кӧрiп алған кӧрiгҷiлер чахсы кӧңнiлiг иблерiнзер, сӧбiреле­рiнзер тарасханнар. Иң хынығ – спектакльда Володя Андрей Григорьевич­тiң сӧбiрезiнде халча, че тун оолғы чiли нимес.