Новости

 

Музейнің стенелерін аймах спектакльлар паза нымахтар матырларының кип-азааның эскизтері чазапча. Ол хоостарны кӧре, хай пірее матырларны танирға чарир. Театр ойыннарына хынчатхан чонға хайди костюмнар паза омалар чайалчатханын піліп аларға оңдай пар. Кӧрігҷі тимде ойынны кӧрче, артисттер, тізең, матырлар костюмнарынаң сценаа сыхчалар. Омаа килістіре кип-азах поларға кирек тіп сағынчам. Анзы, омаларны чазирынаң, чӱлендірерінең пасха, ойынны тыытча.

 

Кип-азахтың «сӧӧгі» эскиз полча тиирге чарир. Хоосчы чаҷынға карандашнаң паза сырларнаң пастағы сиглер салча. Че театр хоосчызына ӧӧн режиссернаң паза ойынны тимнепчеткеннернең хада-пірге тоғыс апарарға кирек. Театрда сцена кӧрімін хоосчы-декоратор чазапча. Пу кӧзідігде ідӧк декораторларның тоғыстарын кӧрерге чапсых полған.

 

«Эскизтең - чуртасха» кӧзідігні иртірер сағыснаң А.М.Топановтың адынаң Хакас национальнай драма театрының ойыннар турғысчатхан хоосчызы Мария Чаптыкова чайаачыларзар айланған. Кӧп кізі, мындағ чапсых тоғыстарны чон алнынзар сығарарға кӱстенген ӱчӱн, кӧзідіг азылчатхан туста Мария Чаптыковаа алғызын читірген. Россияның театр тоғынӌыларының Хакасиядағы пӧлии, республика музейінің тоғынҷылары паза хоосчылар кӧзідігні, тимнеп, асханнар.

 

Хакасияның саблығ артизі, театр хоосчызы Эдгар Арутюнов «Нымах» кӧклӧлер театрында 1996 чылдаң істенче. Ол «Собачий блюз», «Теремок», «Жена Варвара» паза даа пасха нымахтарға кӧклӧлернің авторы полча. Театр хоосчыларының кӧзідиинде ол Мария Чаптыкованы махтаан: «Ӱр ниместе ле кічиҷек Машаңах хоостирға ӱгренчеткен. Амды, тізең, піс коллегалар полчабыс, тоғыс хоостыра сурығларны ӱзӱрчебіс, сағыстарнаң ӱлесчебіс...»

 

Мария Чаптыкова, Санкт-Петербургтағы хазна академиязының театр институдын тоозып, 2012 чылда хакас театрының чиит профессионалларының пірсі полыбысхан. Ол сцена декорацияларының паза актерлар костюмнарының илееде наа ойыннарның авторы полча: «Хазыр тус», «Хан Мирген», «Золушка»...

 

М.Ю. Лермонтовтың адынаң орыс драма театрында, 35 чыл азыра хоосчы-бутафор полып, Олег Абрамов тоғын парир. Нелли Подрешетникова-Кузьмина пу театрда хоосчы-модельер паза бутафор тоғызын апарча. «Читіген» хакас драма паза кӧглер театрында хоостарны Зульфия Тодыкова чайапча. Ойын матырларының кип-азахтарының оох-теек тее нимелерін, килістіре сағын таап, сибер тимнепче.

 

- Хоосчыларыбыс Хакасияның пай этнографиязынаң кӧп ниме алчалар, анзы оларның тоғыстарында кӧрінче, чоохтаан искусствовед Ольга Ахремчик.

 

Театр кӧрігӌізі хоосчының чазыт тоғызын пілбинче: аның тирең сағыстарын, костюмнар эскизтерінің пастағы сиглерін... «Эскизтең - чуртасха» кӧзідігде аймах чылларда чайалған хоостарны кӧрерге чарир.